Licht, camera, actie! – Deel 1 – Licht

Zonder licht, geen beeld

Licht is zeer bepalend. Met behulp van licht kun je de sfeer en de betekenis van een opname aanzienlijk veranderen. Met de juiste belichting kun je bijvoorbeeld de indruk wekken van avond of nacht. Denk maar aan filmscènes waarin alles in blauw licht is gehuld. Contrasten met licht versterken een scène of geven een betekenis aan het beeld. Een volgspot roept bijvoorbeeld al snel de associatie op met theater of stand-up comedy. En wie herkent er niet direct de vroege films van Steven Spielberg aan de kenmerkende manier waarop hij mensen met een zaklamp in een mistige of rokerige omgeving laat rondlopen, of in een zee van licht laat stappen?

Het gebruik van zonlicht

Zonlicht is natuurlijk een zeer geschikte lichtbron, maar in Nederland schuift er nog wel eens een wolk voor de zon, waardoor de sfeer van het beeld finaal verandert. Een te felle zon geeft juist weer te contrastrijke resultaten. Het mooiste zonlicht is tijdens het zogenoemde gouden uur, ook wel het magische uur genoemd. Dit is een korte periode na zonsopgang of voor zonsondergang, waarbij indirect zonlicht ervoor zorgt dat het licht roder maar ook zachter is. Het levert uiterst fraaie beelden op. Overigens duurt dit verschijnsel niet exact een uur. De tijdsduur van dit effect is afhankelijk van de positie van de locatie ten opzichte van de evenaar.

Het gouden uur is een van de mooiste momenten van de dag om te filmen

Magic apps
Het gouden uur is voorbij voor je het weet. Zorg dus dat je op tijd bent en je camera in de aanslag hebt. Magic Hour is een handige app voor iOS waarmee je vanaf iedere locatie kunt bekijken welk tijdstip het magische uur begint en eindigt. Klik hier voor meer informatie  Voor Android is er de app Golden Hour. Je kunt de app vinden met Google Play Store of kijk hier voor meer informatie.

Gebruik een van de gratis smartphoneapps om te achterhalen wanneer het magisch uur plaatsvindt op jouw locatie.

Het gebruik van lampen

Met behulp van lampen bepaal je zelf hoeveel licht je gebruikt, uit welke richting de lichtbron komt en welke kleur het licht heeft. Vloggers met een beautyvlog gebruiken graag frontaal licht. Een zogenoemde led-ringlamp behoort meestal wel tot hun standaarduitrusting. Hoeveel lichtbronnen je gebruikt verschilt per situatie.

Een LED ringlamp zorgt voor een zeer egale verlichting.

Eenpuntsbelichting

De positie en de richting van een enkele lichtbron heeft veel invloed op de sfeer van het beeld.

Bovenlicht
Een lamp aan het plafond is niet de beste kandidaat als hoofdlicht. Bovenlicht geeft in veel gevallen lelijke schaduwen op het onderwerp. Bovenlicht dat diffuus is kan echter wel prima dienstdoen als algeheel invullicht.

Onderlicht
Licht dat van onderaf komt is eigenlijk alleen bruikbaar als je er een ‘horrorvlog’ op na houdt. Als je niet uit bent op een theatraal effect, is dit type belichting echt geen aanrader.

Zijlicht
Het gebruik van zijlicht zien we veel terug in interviews en kunstzinnige producties, vaak ook met grotendeels donkere achtergrond of met enkele lichtaccenten op de achtergrond. Een dergelijk beeld draagt ertoe bij dat de aandacht naar het verhaal uitgaat.

Strijklicht
Strijklicht geeft een soort gelijk effect als zijlicht, maar in dit geval wordt de verlichting vanuit een bepaalde hoek langs het onderwerp gericht. Hierdoor komt het onderwerp los van de achtergrond. Het levert overigens ook zeer lange schaduwen op. Soms gebruikt men daarom juist strijklicht om stroken licht op een muur of gordijn te maken.

Tegenlicht
Licht dat achter het onderwerp wordt geplaatst geeft silhouetten bij gebruik van een enkele lichtbron. Een dergelijke verlichting is goed bruikbaar voor speciale effecten of wanneer je iemand anoniem in beeld wilt brengen.

Voorlicht
Frontlicht voldoet prima, maar is vlak en behoorlijk saai. Daarbij kan het ook lelijke schaduwen op de achtergrond opleveren.

Tweepuntsbelichting

Je verwijdert schaduwen eenvoudig door twee lichtbronnen met dezelfde lichtsterkte evenwijdig, op dezelfde afstand en in een hoek van 45 graden, op het onderwerp te richten. Dit een uitstekende verlichting voor een instructievideo bijvoorbeeld, maar sfeervol is anders.

Een goed uitgelichte scène maak je met een combinatie van harde en zachte lichtbronnen vanuit verschillende richtingen. Bij gebruik van twee lichtbronnen is het mogelijk schaduwen te verminderen en het onderwerp los te maken van de achtergrond. Bij twee lichtbronnen onderscheiden we een hoofdlicht (key light), en een invullicht (fill light). Het hoofdlicht staat het dichtst bij het onderwerp of geeft het felste licht.
Het gebruik van zacht licht verdient de voorkeur. Het vullicht wordt vanuit een andere hoek op het onderwerp gericht, is meestal minder fel, en wordt op grotere afstand van het onderwerp geplaatst.

Driepuntsbelichting

Met behulp van drie lichtbronnen geef je de opname meer diepte door behalve een hoofd- en invullicht, ook gebruik te maken van tegenlicht (back light).

Hoofdlicht
Het key light is de intensiefste lichtbron, die bij voorkeur wordt gericht in een hoek van 30° tot 45° ten opzichte van de camera. Daarbij wordt de lichtbron bij voorkeur op geringe hoogte geplaatst, eveneens met een hoek van 30° tot 45°. De hoek van het hooflicht heeft invloed op het modellerend effect van het licht.

Invullicht
Het invullicht onderdrukt schaduwen die veroorzaakt worden door het hoofdlicht. Bijvoorbeeld op het gezicht of op de achtergrond. Harde schaduwen worden vermeden door het extra licht evenwijdig ten opzichte van het hoofdlicht te plaatsen. In regel hoort invullicht minder intensief te zijn dan het hoofdlicht. Door de lichtbron verder van het onderwerp te verwijderen beïnvloed je de lichtsterkte. Invullicht mag geen extra schaduwen veroorzaken als dat niet de bedoeling is.

Tegenlicht
Met tegenlicht belicht je het onderwerp door de lichtbron schuin – en vaak ook op enige hoogte – achter het onderwerp te plaatsen. Hiermee creëer je bijvoorbeeld een lichtgloed om het haar van een persoon en accentueer je diens contouren. Hiermee krijgt de opname meer diepte.

Links: Een mogelijke lichtopstelling voor het gebruik van een driepuntsbelichting. Rechts: Softboxen zorgen voor een egale en zachte verlichting.

 

Alles  over licht, belichtingstechnieken, apparatuur en meer vind je in het boek Ontdek Vloggen.  

 

 

Share on FacebookTweet about this on TwitterShare on LinkedInEmail this to someoneShare on Google+Share on TumblrPin on PinterestShare on StumbleUponPrint this page